Bài 10:CÁCH MẠNG KHOA HỌC – CÔNG NGHỆ VÀ XU THẾ TOÀN CẦU HOÁ NỬA SAU THẾ KỶ XX

[Thần Thoại]

. Cuộc cách mạng khoa học – công nghệ
1. Nguồn gốc và đặc điểm
a. Nguồn gốc
- Xuất phát từ cuộc sống, sản xuất, nhằm đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của con người về vật chất và tinh thần.
- Sự bùng nổ dân số và tài nguyên thiên nhiên vơi cạn nghiêm trọng.
b. Đặc điểm
- Đặc điểm lớn nhất là khoa học trở thành lực lượng sản xuất trực tiếp.
- Khoa học và kỹ thuật có sự liên kết chặt chẽ, mọi phát minh kỹ thuật đều bắt nguồn từ nghiên cứu khoa học. Khoa học đi trước mở đường cho kỹ thuật.
- Cách mạng KH-KT chia 2 giai đoạn:
+ Từ thập niên 40 đến nửa đầu 70: diễn ra trên cả lĩnh vực khoa học và kỹ thuật.
+ Từ 1973 đến nay: chủ yếu diễn ra trên lĩnh vực công nghệ.
2. Những thành tựu tiêu biểu
- Đạt được những thành tựu kỳ diệu trên mọi lĩnh vực.
- Lĩnh vực khoa học cơ bản, có những bước tiến nhảy vọt:
+ 3/1997 tạo ra cừu Đôli bằng phương pháp sinh sản vô tính.
+ 4/2003 giải mã được bản đồ gen người.
- Lĩnh vực công nghệ:
+ Công cụ sản xuất mới: máy tính, máy tự động, hệ thống tự động.
+ Tìm ra nguồn năng lượng mới: mặt trời, nguyên tử.
+ Chế tạo ra những vật liệu mới như Pôlime.
+ Công nghệ sinh học có bước đột phá phi thường trong công nghệ di truyền, tế bào, vi sinh…
+ Cuộc cách mạng xanh trong nông nghiệp.
+ Tiến bộ thần kỳ trong phương tiện thông tin liên lạc và giao thông vận tải: cáp quang, máy bay siêu âm, tàu siêu tốc…
+ Chinh phục vũ trụ: vệ tinh nhân tạo, du hành vũ trụ.
+ Công nghệ thông tin phát triển hình thành mạng thông tin máy tính toàn cầu.
3. Tác động
• Tích cực
- Tăng năng suất lao động.
- Nâng cao không ngừng mức sống, chất lượng cuộc sống của con người.
- Những thay đổi lớn về cơ cấu dân cư, chất lượng nguồn nhân lực, chất lượng giáo dục.
- Sự hình thành một thị trường thế giới với xu thế toàn cầu hoá.
• Hạn chế:
- Gây những hậu quả mà con người chưa khắc phục được.
+ Tai nạn lao động, tai nạn giao thông.
+ Vũ khí huỷ diệt.
+ Ô nhiễm môi trường, hành tinh, vũ trụ, hiện tượng trái đất nóng dần lên.
+ Các loại dịch bệnh mới.
II. Xu thế toàn cầu hóa và ảnh hưởng của nó
- Đầu những năm 80, đặc biệt là từ sau chiến tranh lạnh, xu thế toàn cầu hoá đã xuất hiện.
- Khái niệm: toàn cầu hoá là quá trình tăng lên mạnh mẽ những mối liên hệ, ảnh hưởng, tác động, phụ thuộc lẫn nhau của tất cả các khu vực, các quốc gia, các dân tộc trên thế giới.
- Biểu hiện:
+ Sự phát triển nhanh chóng của quan hệ thương mại quốc tế.
+ Sự phát triển và tác động to lớn của các công ty xuyên quốc gia.
+ Sự sáp nhập, hợp nhất các công ty thành những tập đoàn khổng lồ.
+ Sự ra đời của các tổ chức liên kết kinh tế, thương mại, tài chính quốc tế và khu vực.
- Tác động
+ Tích cực:
. Mang lại sự tăng trưởng kinh tế cao.
. Đặt ra các yêu cầu phải cải cách sâu rộng để nâng cao cạnh tranh và hiệu quả của nền kinh tế.
+ Hạn chế:
. Khoét sâu thêm sự bất công xã hội và hố ngăn cách giàu nghèo.
. Làm mọi hoạt động và đời sống con người kém an toàn hơn.
. Nguy cơ đánh mất bản sắc dân tộc và độc lập chủ quyền quốc gia.
Toàn cầu hoá là xu thế tất yếu không thể đảo ngược, vừa là cơ hội, thách thức đối với mỗi quốc gia, dân tộc.