Bài 5:CÁC NƯỚC CHÂU PHI VÀ MĨ LA TINH

by Thần Thoại 29/12/2010, 8:33 am

Các nước Châu Phi
1. Vài nét về cuộc đấu tranh giành độc lập
- Sau chiến tranh TG thứ hai, phong trào đấu tranh giành độc lập bùng nổ mạnh mẽ ở Châu Phi.
- Phong trào đặc biệt phát triển từ những năm 50, trước hết là ở Bắc Phi, sau lan ra các nơi khác. Hàng loạt các nước giành độc lập: Libi (1952), Ai Cập (1953), Angiêri (1962), Tuynidi, Marốc, Xuđăng (1956), Gana (1957), Ghinê (1958)…
- 1960 được ghi nhận "Năm Châu Phi" với 17 nước được trao trả độc lập.
- 1975 cách mạng Môdămbích và Ănggôla thắng lợi, đánh dấu sự sụp đổ căn bản của chủ nghĩa thực dân cũ cùng hệ thống thuộc địa ở Châu Phi.
- Sau 1975 nhân dân thuộc địa còn lại hoàn thành đấu tranh đánh đổ chủ nghĩa thực dân cũ, giành độc lập và quyền sống của con người:
+ Đấu tranh thắng lợi và các nước cộng hoà ra đời ở Dimbabuê (4/1980), Namibia (3/1990).
+ Nam Phi, 4/1994 cuộc bầu cử dân chủ giữa các chủng tộc, ông Nenxơn Manđêla làm Tổng thống da đen đầu tiên của Cộng Hoà Nam Phi, chấm dứt chế độ phân biệt chủng tộc (Apácthai).
2. Tình hình phát triển kinh tế, xã hội
- Sau khi giành độc lập, các nước Châu Phi tiến hành xây dựng đất nước, phát triển kinh tế, xã hội, thu được một số thành tựu ban đầu.
- Tuy nhiên, Châu Phi vẵn là châu lục nghèo nàn, lạc hậu, không ổn định và gặp nhiều khó khăn:
+ Xung độ sắc tộc và tôn giáo, đảo chính, nội chiến diễn ra liên miên.
+ Bệnh tật và mù chữ.
+ Bùng nổ về dân số.
+ Đói nghèo, nợ nước ngoài chồng chất…
- 5/1963 Tổ chức thống nhất Châu Phi thành lập, 2002 đổi thành Liên minh Châu Phi (AU) đang triển khai nhiều chương trình phát triển của châu lục nhưng còn phải trải qua nhiều khó khăn, gian khổ.
II. Các nước Mĩ Latinh
1. Vài nét về quá trình đấu tranh giành và bảo vệ độc lập
- Sau chiến tranh, Mĩ tìm cách biến Mĩ Latinh thành "sân sau" của Mĩ và xây dựng chế độ độc tài thân Mĩ.
- Cuộc đấu tranh chống chế độ độc tài thân Mĩ bùng nổ và phát triển, tiêu biểu là thắng lợi cách mạng Cuba.
- 1/1/1959 Phiđen Caxtơrô lãnh đạo cách mạng Cuba thắng lợi lật đổ chế độ độc tài Batixta, lập nước Cộng hoà Cuba do Phiđen đứng đầu.
- Từ thập niên 60 – 70, phong trào đấu tranh chống Mĩ và chế độ độc tài thân Mĩ ở khu vực ngày càng phát triển và giành nhiều thắng lợi dưới ảnh hưởng của cách mạng Cuba.
- Với hình thức đấu tranh phong phú (bãi công công nhân, nổi dậy của nông dân, đấu tranh nghị trường, đặc biệt là đấu tranh vũ trang), Mĩ Latinh thành "lục địa bùng cháy".
- Các nước Mĩ Latinh lần lượt lật đổ chế độ độc tài phản động, chính phủ dân tộc dân chủ được thành lập (Chilê, Nicaragoa, Vênêzuêla).
2. Tình hình phát triển kinh tế, xã hội
- Sau khi khôi phục độc lập chủ quyền, các nước Mĩ Latinh tiến hành xây dựng và phát triển kinh tế, xã hội, đạt được những thành tựu quan trọng.
- Braxin, Achentina, Mêhicô trở thành nước công nghiệp mới (NIC).
- Cuba từ nền nông nghiệp độc canh đã xây dựng nền công nông nghiệp đa dạng, đạt nhiều thành tựu cao về văn hoá, giáo dục, thể thao…
- Thập niên 80, các nước Mĩ Latinh gặp nhiều khó khăn:
+ Kinh tế suy thoái, lạm phát tăng nhanh, nợ nước ngoài.
+ Chính trị biến động phức tạp.
- Thập niên 90, kinh tế Mĩ Latinh chuyển biến tích cực hơn: lạm phát giảm, thu hút nguồn vốn đầu tư nước ngoài (70 tỉ USD năm 1994).
- Tuy nhiên, Mĩ Latinh còn nhiều khó khăn như mâu thuẫn xã hội, tham nhũng…