Bài 15:PHONG TRÀO DÂN CHỦ 1936 – 1939

[Thần Thoại]

. Tình hình thế giới và trong nước
1. Tình hình thế giới
- Đầu những năm 30 của thế kỷ XX, chủ nghĩa phát xít cầm quyền ở một số nước, chuẩn bị chiến tranh thế giới.
- 7/1935 Quốc tế Cộng sản họp Đại hội lần VII.
+ Xác định kẻ thù là chủ nghĩa phát xít.
+ Nhiệm vụ trước mắt của cách mạng thế giới là chống chủ nghĩa phát xít, đòi quyền dân chủ, bảo vệ hoà bình.
+ Thành lập Mặt trận Nhân dân chống phát xít và nguy cơ chiến tranh.
- 6/1936 Chính phủ Mặt trận Nhân dân lên nắm quyền ở Pháp, đã thực hiện một số chính sách tiến bộ, nới rộng một số quyền tự do, dân chủ ở Việt Nam.
2. Tình hình trong nước
a. Về kinh tế
- Sau khủng hoảng kinh tế, Pháp ở Đông Dương tập trung khai thác thuộc địa để bù đắp sự thiếu hụt của kinh tế chính quốc.
- Những năm 1936-1939 kinh tế Việt Nam có sự phục hồi và phát triển.
- Tuy nhiên chỉ tập trung vào một số ngành đáp ứng nhu cầu của thực dân Pháp và nhu cầu chuẩn bị cho chiến tranh.
- Kinh tế Việt Nam vẫn lạc hậu và lệ thuộc Pháp, không đáp ứng được nhu cầu cuộc sống của nhân dân.
b. Xã hội
- Đa số nhân dân vẫn sống trong cảnh khó khăn, cực khổ. Vì vậy, họ sẵn sàng đấu tranh đòi tự do, cơm áo (đòi quyền dân sinh, dân chủ) dưới sự lãnh đạo của Đảng.
II. Phong trào dân chủ 1936 – 1939
1. Hội nghị BCH Trung ương Đảng Cộng sản Đông Dương 7/1936
- 7/1936 Hội nghị BCH Trung ương Đảng Cộng sản Đông Dương họp ở Thượng Hải (Trung Quốc) để đề ra chủ trương mới trong giai đoạn 1936-1939.
- Nội dung Hội nghị:
+ Kẻ thù trước mắt: bọn Pháp phản động ở thuộc địa và tay sai.
+ Xác định nhiệm vụ trước mắt của cách mạng là đấu tranh chống chế độ phản động thuộc địa, chống phát xít, chống chiến tranh, đòi tự do, dân sinh, dân chủ, cơm áo, hoà bình.
+ Phương pháp đấu tranh: kết hợp các hình thức công khai, bí mật hợp pháp và bất hợp pháp.
+ Chủ trương: thành lập Mặt trận Thống nhất nhân dân phản đế Đông Dương. 3/1938 đổi thành Mặt trận Thống nhất dân chủ Đông Dương (gọi tắt là Mặt trận Dân chủ Đông Dương).
2. Những phong trào đấu tranh tiêu biểu
a. Đấu tranh đòi quyền tự do, dân sinh, dân chủ
- Bao gồm:
+ Giữa 1936 phong trào Đông Dương đại hội.
+ Đầu 1937 phong trào đón phái viên chính phủ Pháp.
+ Các cuộc mít tinh, biểu tình của các tầng lớp nhân dân, đặc biệt cuộc đấu tranh ngày 1/5/1938.
- Hình thức đấu tranh: hội họp, thảo "dân nguyện", míttinh, biểu tình đưa yêu sách, đòi dân sinh, dân chủ, đón tiếp phái viên chính phủ Pháp đấu tranh công khai, hợp pháp.
- Kết quả: thực dân Pháp tìm mọi cách ngăn chặn, nhưng đã phải giải quyết một số yêu sách của nhân dân.
b. Đấu tranh nghị trường
- Đảng vận động đưa người của mặt trận ra tranh cử vào các cơ quan chính quyền thực dân.
- Mục đích: mở rộng lực lượng của mặt trận, vạch trần chính sách phản động của thực dân, tay sai, bênh vực quyền lợi của nhân dân lao động.
c. Đấu tranh trên lĩnh vực báo chí
- Ra nhiều báo công khai, tuyên truyền, vận động dân sinh, dân chủ: Tiền Phong, Dân Chúng.
- Xuất bản và cho lưu hành công khai nhiều sách chính trị - lí luận, tác phẩm hiện thực phê phán, thơ ca cách mạng.
- Kết quả: giác ngộ các tầng lớp nhân dân về con đường cách mạng của Đảng.
3. Ý nghĩa lịch sử và bài học kinh nghiệm của phong trào dân chủ 1936 – 1939
a) Ý nghĩa lịch sử
- Cuộc vận động dân chủ 1936-1939 là phong trào quần chúng rộng lớn có tổ chức dưới sự lãnh đạo của Đảng.
- Buộc chính quyền thực dân phải nhượng bộ một số yêu sách trước mắt về dân sinh, dân chủ.
- Đông đảo quần chúng được giác ngộ tham gia vào Mặt trận, trở thành đội quân chính trị hùng hậu.
- Đội ngũ cán bộ, đảng viên được rèn luyện và trưởng thành.
b) Bài học kinh nghiệm
- Xây dựng Mặt trận dân tộc thống nhất rộng rãi.
- Tổ chức lãnh đạo quần chúng đấu tranh công khai hợp pháp.
- Thấy được hạn chế trong công tác mặt trận, vấn đề dân tộc.
 Phong trào dân chủ 1936-1939 là cuộc tập dượt lần hai chuẩn bị cho Cách mạng Tháng Tám sau này