phân tích trong văn học PHẦN GIẢI TÍCH Ư NGHĨA NHAN ĐỀ

[Thần Thoại]

Câu 1: Ư nghĩa nhan đề " Vi hành" (ĐH)
- Theo nguyên văn tiếng Pháp, Truyện ngắn này có tên là Incognito có nghĩa là ngầm, lén, bí mật, ẩn danh thể hiện sự lén lút, ám muội.
- Năm 1922 thực dân Pháp đưa vua bù nh́n Khải Định sang Pháp để dự cuộc đấu xảo thuộc địa ở Macxây đây là thủ đoạn chính trị nhằm lừa gạt nhân dân Pháp và vuốt ve Khải Định
- Tên đầu đề có ý nghĩa châm biếm Khải Định và thực dân Pháp. Bút pháp này xuyên suốt tác phẩm.
Câu 3: Ư nghĩa nhan đề "Vợ nhặt"
- "Vợ nhặt" là một truyện ngắn xuất sắc nhất của nhà văn Kim Lân viết về nông thôn Việt Nam trước cách mạng tháng Tám được rút ra từ tập truyện "Con chó xấu xí"
- "Vợ nhặt" gợi lại hiện thực nạn đói khủng khiếp năm 1945. Từ đó, thấy được sự tàn bạo của chế độ thực dân, phát xít, thấy giá trị con người rẻ rúng - người ta có thể nhặt được như cọng rơm, cọng rác ngoài đường.
- Thấy được giá trị nhân đạo của tác phẩm.
Câu 4: Ư nghĩa h́nh tượng "con tàu" và địa danh "Tây Bắc" trong bài "Tiếng hát con tàu "của Chế Lan Viên.
- Ư nghĩa h́nh ảnh "con tàu":
+ Chế Lan Viên viết bài thơ "Tiếng hát con tàu" vào thời điểm miền Bắc đang diễn ra cuộc vận động đồng bào miền xuôi lên xây dựng kinh tế ở vùng cao Tây Bắc. Bài thơ được in trong tâp "Ánh sáng và phù sa" (1960).
+ H́nh ảnh "con tàu" gợi nghĩ đến những chuyến đi xa. Nhưng thực chất lúc đó chưa có đường tàu và con tàu lên Tây Bắc. Do vậy h́nh ảnh "con tàu" trong bài thơ chủ yếu mang ư nghĩa biểu tượng: nó tượng trưng cho khát vọng lên đường, khát vọng đi xa, khát vọng hoà nhập vào cuộc sổng rộng lớn của dất nước, nhân dân. Đó chính là con tàu tâm tưởng của khát vọng khám phá và sáng tạo.
- Ư nghĩa địa danh "Tây Bắc":
+ Tây Bắc là tên gọi một vùng cao phía tây đất nước, nơi hướng tới của bao người đi xây dựng kinh tế miền núi những năm 1958-1960.
+ Con tàu tâm tưởng của hồn thơ Chế Lan Viên hướng đến Tây Bắc, nhưng có riêng ǵ Tây Bắc bởi v́ ngoài nghĩa cụ thể về một miền đất, Tây Bắc c̣n gợi nghĩ đến mọi miền xa xôi của đất nước, nơi có cuộc sống gian lao mà sâu nặng nghĩa t́nhcủa nhân dân, nơi ghi khắc kỉ niệm của đời người trải qua cuộc kháng chiến, nơi đang vẫy gọi mọi người đi tới. "Tây Bắc" chính là Tổ quốc, là hiện thực cuộc sống, là cội nguồn cảm hứng sáng tạo nghệ thuật.
Câu 5: Ư nghĩa nhan đề "Rừng xà nu"
- H́nh ảnh rừng xà nu là linh hồn của tác phẩm. Cảm hứng chủ đạovà dụng ư nghệ thuật của nhà văn được khơi nguồn từ h́nh ảnh này.
- Cây xà nu gắn bó mật thiết với cuộc sống vật chất và tinh thần của dân làng Xô man .
- Cây xà nu là biểu tượng cho phẩm chất cao đẹp của người dân Xô man.
Câu 6: Ư nhĩa nhan đề " Chiếc thuyền ngoài xa"
- Là một ẩn dụ về mối quan hệ giữa cuộc đời và nghệ thuật. Đó là chiếc thuyền có thật trong cuộc đời, là không gian sinh sống của gia đ́nh người hàng chài. Cuộc sống gia đ́nh; đông con, khó kiếm ăn, cuộc sống túng quẫn là nguyên nhân làm cho người chồng trở nên cục cằn, thô lỗ và biến vợ thành đối tượng của những trận đ̣n. Những cảnh tượng đó, những thân phận đó nếu nh́n từ xa, ở ngoài xa th́ sẽ không thấy được.
- V́ ngoài xa nên con thuyền mới cô đơn. Đó là sự đơn độc của con thuyền nghệ thuật trên đại dương cuộc sống, đơn độc của con người trong cuộc đời. Chính sự thiếu gần gũi, sẻ chia ấy là nguyên nhân của sự bế tắc và lầm lạc. Phùng đă chụp được chiếc thuyền ngoài xa trong sương sớm- một vẻ đẹp thực đơn giản và toàn bích, một chân lí của sự toàn thiện. Chiếc thuyền là biểu tượng của sự toàn mỹ mà chiêm nghiệm nó, anh thấy tâm hồn ḿnh trong ngần. Nhưng khi chiếc thuyền đâm thẳng vào bờ, chứng kiến cảnh đánh đập vợ của người đàn ông kia, anh đă kinh ngạc... và vứt chiếc máy ảnh xuống đất. Anh nhận ra rằng, cái đệp ở ngoài xa kia cũng ẩn chứa nhiều oái oăm, ngang trái và nghịch lí. Nếu không đến gần th́ chẳng bao giờ anh nhận ra. Xa và gần, bên ngoài và sâu thẳm...đó cũng là cách nh́n, cách tiếp cận của nghệ thuật chân chính.
Câu 7: Ư nghiă nhan đề "Thuốc"
- Thuốc dùng để chữa bệnh lao theo quan niệm mê muội của người Trung Quốc thời bấy giờ.
- Thuốc c̣n là thứ thuốc giết người. Từ đó dùng để chữa căn bệnh mê muội, tê liệt của người Trung Quốc.
- Thuốc c̣n là thứ thuốc chữa căn bệnh xa rời quần chúng của người cách mạng đi tiên phong.
=> Phanh phui căn bệnh tinh thần ở mọi người, lưu ý họ t́m phương thuốc khác để chữa căn bệnh tinh thần ấy cho quốc dân.
Câu 8: Ư nghĩa tư tưởng của đoạn trích vở kịch " Hồn Trương Ba, da hàng thịt" của Lưu Quang Vũ
- Cuộc sống con người thật quư giá, nhưng được sống đúng là ḿnh, sống trọn vẹn những giá trị ḿnh muốn có và theo đuổi c̣n quư giá hơn.
- Cuộc sống chỉ thực sự có ư nghĩa khi người ta được sống tự nhiên với sự hài ḥa giữa tâm hồn và thể xác. Không thể lắp ghép khập khiễng ḥng tạo nên những giá trị đích thực của cuộc sống.
- Con người phải luôn biết đấu tranh với những nghịch cảnh, với chính bản thân, chống lại sự dung tục để hoàn thiện nhân cách và vươn tới những giá trị tinh thần cao quư.
Câu 9: Ư nghĩa tư tưởng và đặc sắc nghệ thuật của truyện ngắn " Số phận con người" của Sô- lô- khốp.
*Ư nghĩa tư tưởng:
- Khẳng định sức mạnh tiềm ẩn và những cống hiến của nhân dân Nga nói chung trong sự nghiệp bảo vệ xây dựng tổ quốc, đồng thời thể hện ḷng khâm phục và tin tưởng vào tính cách Nga kiên cường và nhân hậu, đồng cảm trước vô vàn khó khăn trở ngại mà con người phải vượt qua trên con đường vươn tới tương lai và hạnh phúc.
- Tác giả biểu dương, ca ngợi khí phách anh hùng của nhân dân, vừa tố cáo chiến tranh phát xít mạnh mẽ.
- Thông qua tác phẩm, Sô - lô- khốp muốn nhắc nhở, kêu gọi sự quan tâm của toàn xă hội đối với cá nhân con người. Ông khẳng định nhân dân tạo nên lịc sử, song cũng nhấn mạnh lịch sử phải có trách nhiệm trước mỗi cá nhân...
- Tác phẩm ca ngợi tính cách Nga, ngợi ca con người yêu nước có ư chí kiên cường, có nghị lực và niềm tin vào cuộc sống
* Đặc sắc nghệ thuật:
- Nhân vật trung tâm là người lính dũng cảm trong chiến đấu trước kẻ thù, một người lao động có trách nhiệm cao cả và nghị lực phi thường trong cuộc sống đời thường.
- Đặt nhân vật vào nhiều mối quan hệ qua lại với dân tộc, nhân dân, thời đại, gia đ́nh... nhà văn nâng nhân vật lên tầm vóc sử thi. Nhân vật chính vừa là biểu tượng của nhân Liên Xô, vừa là một số phận cá nhân với những cảnh ngộ, những sự từng trải và bước đường đời riêng.
- Tác phẩm được kể theo ngôi thứ nhất, kết cấu theo tŕnh tự thời gian. Truyện viết theo kiểu truyện lồng trong truyện. Tác phẩm có hai người kể chuyện: Người kể chuyện – tác giả và người kể chuyện – nhân vật; Điểm nh́n của Xô- cô -lốp về cơ bản trùng với điểm nh́n của tác giả. Sô- lô- khốp tạo được nhiều t́nh huống nghệ thuật đặc sắc để thử thách, khám phá chiều sâu tính cách Nga, con người Nga. Nhiều đoạn trữ t́nh ngoại đề bộc lộ cái tôi nhân hậu, lạc quan tin tưởng.
Câu 10: Ư nghĩa của biểu tượng đoạn trích " Ông già và biển cả" của Hê- minh – uê
.- Nhân vật ông lăo là một biểu tượng về con người, một kiểu người anh hùng dũng cảm đấu tranh, luôn theo đuổi một khát vọng, nhưng cũng tỉnh táo ý thức được giới hạn của ḿnh.
- Ư nghĩa đoạn trích:
+ Phần nổi của đoạn trích: miêu tả cuộc săn bắt có một không hai
+ Phần ch́m: Ông lăo là h́nh ảnh người lao động có khát vọng đẹp. Biển cả là khung cảnh ḱ vĩ tương ứng với môi trường hoạt động sáng tạo của con người. Con cá kiếm không chỉ là con mồi mà c̣n là biểu tượng cho ước mơ, lí tưởng của con người. Cuộc đi câu là hành tŕnh theo đuổi một khát vọng to lớn vượt ra ngoài giới hạn của con người.